A avoa paterna da que escribe naceu alá na
Arxentina en 1914, como tantos e tantos galegos fillos de emigrantes. Ese mesmo
ano nace tamén o que estaba destinado a ser un dos arxentinos máis grandes, talentosos
e apaixonantes da historia, xunto a Gardel, a Borges, ao “Che”, a Piazzolla, a Quino e a varios máis (onde non falta algún
que outro futbolista). Pero en contra do que cabería esperar, este arxentino non
naceu no seu país: como unha das súas moitas rarezas, o escritor foi nacer como “consecuencia da diplomacia” na capital dos
belgas, unha turbulenta Bruxelas que acababa de ser ocupada polos nazis.
Pois ben, de non morrer inesperadamente -hai
xa 30 anos, seguramente dun aínda entón decoñecido sida que lle meteron nun hospital francés- o incombustíbel Cortázar, coñecido até entón como "Dorian Gray", tería cumprido
cen anos, motivo polo cal (e porque el o merece…), acometemos a presentación
que vén a continuación deste escrito.
O arxentino, parisiense de adopción, amosou
un sincero aprezo e admiración polo noso país. Como Cervantes no seu século, o que
foi un dos mellores escritores en lingua castelá do seu, apartouse cando se
ocupou de Galicia, empregando palabras rosalianas, das “vulgares preocupaciones con las que se pretende manchar mi país”.
Viaxeiro impenitente, veu en dúas ocasións a Galicia coa súa primeira muller,
Aurora Bernárdez, onde non faltou, por certo, unha visita a Ferrol. Sabemos que
gardou un gratísimo recordo da nosa paisaxe, das nosas cidades, da nosa
gastronomía, da nosa xente. De orixes
galegas, Aurora (unha muller culta e brillante, aínda viva, escritora e
tradutora como o seu home) mantivo con el unha afectuosa amizade logo de
divorciárense. Acompañouno nos seus ultimos días e herdou o seu interesantísimo
legado persoal (manuscritos, fotos, vídeos…), legado que doou recentemente ao Centro
Galego de Artes da Imaxe.
Cortázar mantivo sempre un estreito
contacto cos emigrantes e exiliados galegos que na posguerra desenvolveron un
inxente labor cultural na capital arxentina (xa sabedes, a “quinta
provincia”…). Foi na editorial “Correo Literario” fundada e dirixida por Luís
Seoane, Arturo Cuadrado e Lorenzo Varela, onde Cortázar publicou o seu primeiro
conto, “Bruja”. O arxentino mantivo una entrañable amizade con Lorenzo Varela,
así como con Dieste (a quen admiraba polos seus relatos e de quen moi ben puido
ter recibido influencias), e máis aínda con Seoane e a súa dona, Maruxa. E foi Francisco
Porrúa, natural de Corcubión, o seu ousado editor (a publicación da agora
mítica “Rayuela” semellaba, a todas
luces, un desatino…). Seguindo con
aquela ousadía. Editaría catro anos despois “Cien años de soledad”, que xa
rexeitaran dúas editoriais.
Conta Aurora que Cortázar se sentía moi
cómodo entre a nosa xente, e que a diferenza dos demais arxentinos nunca
empregou o termo de “gallegos” para referirse aos españois. Simpatizaba
connosco, quizais porque vía en nós certa semellanza cos seus amados “cronopios”,
aqueles criaturas saídas do seu fértil maxín, adorables "seres verdes y húmedos”, inxenuos, idealistas, sensibles, irónicos,
extravagantes e pouco convencionais.
 |
| Julio Cortázar. Gravado de Luís Seoane. |
Ai, se soubese o arxentino da xenuína epidemia
de autoasfixia que padecemos!!!
Nesta ocasión, por unha vez e sen que
sirva de precedente, estimei máis oportuno non traducir os títulos nin as citas
orixinais, pois, aínda que“Rayuela” quedaría
estupenda como “Mariola”, apeteceume que
as magníficas palabras do “Grandísmo Cronopio”
non perderan un ápice da súa peculiar “arxentinidade”.
Porén, atrevinme a traducir este breve pero seductor poema de Papeles
inesperados (Alfaguara, 2009):
O
que me gusta do teu corpo é o sexo.
O que me gusta do teu sexo é a boca.
O que me gusta da túa boca é a lingua.
O que me gusta da túa lingua é a palabra.
Fermoso e suxestivo xeito de
expresar a súa paixón pola maxia do verbo. Cortázar, tamén na poesía, sempre cheo de sorpresas.
JULIO CORTÁZAR. UNHA APROXIMACiÓN.
JULIO CORTÁZAR. UNHA APROXIMACiÓN.
ENLACES Á BIOGRAFÍA DE CORTÁZAR
(cinco presentacións sen música, por algún problema con SlideBoom)
No hay comentarios:
Publicar un comentario