DÍA DO LIBRO

Con motivo do día do libro, que se celebra o día 23 de Abril, queremos facervos unhas recomendacións lectoras dende a biblioteca. Este ano traballamos coa "Música nos libros".

Desfrutade delas!

Lucio Dalla e a súa canción "Caruso"

O primeiro día de marzo morreu dun infarto o cantautor italiano Lucio Dalla.
A súa longa carreira que se extendeu por case cincuenta anos está chea de éxitos, entre eles sinalamos "Com'è profondo il mare", "L'anno che verrà", "Anna e Marco", "Canzone" o "Futura".
Pero sobre todo Dalla foi o autor dunha das máis fermosas canciones que se escribiron en italiano, "Caruso", da cal fixéronse máis de trinta versións en todo o mundo, entre elas a de Pavarotti.
"Caruso" foi escrita no ano 1986,cando o artista boloñés hospedouse no mesmo hotel de Sorrento onde o célebre tenor pasou os seus últimos días de vida, xa que estaba moi enfermo dun cancro de gorxa.Como non podía manterse afastado da música, dáballe clases de canto a unha moza da que quizáis se sentía un pouco namorado.Unha noite que ía moita calor, Caruso fixo transportar o piano á terraza,que estaba preto do porto, e cantou diante da rapaza que o miraba conmovida. A súa voz era aínda tan marabillosa que os pescadores achegaron as barcas para escoitalo mellor.Caruso, vendo as luces no medio do mar, revivíu os triunfos en América e tocou unha vez máis a eternidade, sentíndose feliz nese intre perfecto.
"A miúdo o amor e o sufrimiento viaxan xuntos no corazón dos homes e das súas cancións" (Lucio Dalla).

Banda Sonora VIII

Durante a miña estancia no Colexio Maior Fonseca entrei en contacto cunha das persoas que máis admirei e máis influíu na miña formación musical: Javier de Castro Lorenzo “el Batas”, que xa se coou algunha vez por estas notas para puntualizar algún dato. Dono dunha colección de discos magnífica e posuidor dun saber musical enciclopédico, na súa cabeza aloxábanse todos cantos datos un podía necesitar sobre o rock, blues, jazz, R&B, ... A verdade é que non recordo como foi o noso primeiro encontro pero si que a empatía persoal que sentimos foi enorme. Durante uns anos compartimos as nosas afeccións, e os nosos descubrimentos musicais. Recordo que comprabamos os discos en Radio Diez (que ben nos trataba a paciente Moncha!) e escoitabamos ao noso amigo e admirado Juan María Mantilla en Radio Nacional (pero o benquerido e recordado Juan María Mantilla merece un capítulo á parte). Dicía que coincidiamos en moitas cousas; no estudo das Matemáticas e na nosa admiración por Eric Clapton entre outras moitas coincidencias e tamén lembro unha única discrepancia nas nosas múltiples conversacións sobre música: a súa devoción por Elvis Presley. Eu, aínda que admiraba certa época da súa obra, non mantiña xa esa fascinación pola súa figura e abandonara o seu seguimento por mor da súa evolución última cara á vulgaridade comercial e as drogas, cambiárannolo e eu seguía sendo fiel a Chuk Berry, Jerry Lee Lewis, Buddy Holly, Eddie Cochram, ou Carl Perkins, que consideraba pioneiros do rock, non contaminados.

CREAM

Pero dicía que a nosa primeira coincidencia fora Eric Clapton, o deus branco dos 12 compases. Na súa persoa pode resumirse a historia do rock. A principios do sesenta, en plena febre do rhythm and blues no Reino Unido comeza a dar os seus primeiros pasos que o levan aos Yardbirds. Curiosamente abandónaos cando alcanzan o éxito con For you love pola súa deriva comercial e congruente con estas ideas embárcase con John Mayall na marabillosa aventura dos Bluesbreakers. Con Mayall alcanza unha das súas mellores épocas e xorden as pintadas rueiras proclamando: “Clapton is God”. Alí fraguou un estilo que primaba a expresividade sobre a rapidez, tendencia predominante de entón, e que lle valeu o alcume de man lenta . O fraseo da súa guitarra era seguro, compacto, preciso e agresivo. Tras unha actuación,das moitas que tivo con John Mayall, conveu con Ginger Baker, batería entón da Graham Bond Organisation, en formar un novo grupo no que puidesen dar renda solta á inspiración de cada un e no que as improvisacións fosen parte fundamental dos seus concertos. Clapton puxo unha condición sen saber que nela ía implícito o final prematuro da banda: o baixista e a voz debería ser Jack Bruce con quen coincidira nunha pequena estancia de Bruce nos Bluesbrakers e a quen admiraba. A inimizade entre Baker e Bruce era manifesta, chegaran a pelexarse na Graham Bond Organisation onde ambos militaban. Cream foi o primeiro supergrupo da época e marcou as liñas mestras que outras bandas de finais dos 60 e primeiros anos dos 70 ían seguir. Toda a súa carreira musical está resumida en catro discos de estudo ( Fresh cream, Disraeli Gears, Wheels of fire e Goodbye) e dous discos en vivo. Aínda así venderon 35 millóns de álbums en só dous anos nos que foron evolucionando do blues-rock ao hard-rock e rock progresivo marcando unha tendencia que logo seguirían Deep purple, Black Sabath, Led Zeppelin e tantos outros. Coa guitarra de Clapton e a voz de Jack Bruce como protagonistas foron o centro de todas as miradas e convertéronse nunha das bandas máis imitadas. Cancións como Sunshine of your love, White room, Crossroads ou Badge atópanse entre as gravacións máis representativas desa época. O grupo volveu reunirse en actuacións esporádicas sendo a última no Royal Albert Hall de Londres en maio de 2005.

Interpretación de Sunshine of your love en vivo (Royal Albert Hall 2005)

Audiopoesía

Agora que os audiolibros están sendo cada vez máis escoitados e, tamén, se se quere, lidos, hai pouco decateime de que eu, como moita xente da miña xeración, levamos escoitando audiolibros cando menos 40 anos. E pensaredes, sobre todo se sodes novos, que non é posible, porque os audiolibros apareceron hai poucos anos. Pois non, é posible. Veredes. O primeiro audiolibro que escoitei foi o LP que Joan Manuel Serrat dedicou a Machado no ano 1969, no que a letra da maioría das cancións son poesías deste autor. Gustoume sempre moito. Desde logo que é un audiolibro, e case moito mellor que un audiolibro, é un libro musical ou, quizais, musicado.
Uns poucos anos despois Serrat publicou outro álbum, dedicado esta vez a Miguel Hernández, no que está incluída a preciosa canción Nanas de la cebolla, que cita a miña compañeira Ángeles na entrada anterior. É un dos meus álbums favoritos de Serrat.
E este ano, no que se cumpre o centenario do nacemento de Miguel Hernández, publicou outro maravilloso álbum titulado Hijo de la luz y de la sombra baseado tamén na poesía deste autor. Deste álbum gústame sobre todo a canción titulada La Palmera Levantina.
Paco Ibáñez, cantautor prohibido en España na época franquista tamén musicou a moitos poetas españois. Comezou publicando en 1964 un álbum inspirado en Góngora e García Lorca e ao longo de toda a súa carreira publicou albumes inspirados en poesías de Alberti, García Lorca, Celaya e Miguel Hernández, entre outros. Unha das cancións que máis me gusta de Paco Ibáñez é Andaluces de Jaén, de Miguel Hernández.
En España hai moitos cantantes que musicaron poesía, pero cito aos dous anteriores porque son uns dos meus favoritos.
O sábado da semana pasada no teatro Jofre tamén escoitei audiopoesía, da man de Cristina Pato. Presentou o seu último disco The Galician Connection, que inclúe nas letras de algunhas cancións versos de Rosalía de Castro ou de Alvaro Cunqueiro.
Da utilidade desta “audiopoesía” na miña familia pódovos contar que a miña irmá di que ela aprobou o seu exame de selectividade de Literatura grazas ao disco de Machado de Serrat, porque lle saíu Machado e ela, que sabía todas as letras das cancións, espallouse a gusto no exame.
O que quero reivindicar con esta entrada é que hai moitas maneiras de aproximarse aos poetas e que a música baseada na poesía é unha entretida maneira de facelo.